منطقه الفراغ انتقال فرهنگ

دکتر لیلا محرری/ دکتری تاریخ اندیشــه از دانشگاه SorbonneNouvelle/ ParisIII

عمل ترجمه‌ی شعر، رویکردهای تفسیری ادبیات را در دوره‌ها و فرهنگ‌های مختلف، القاء و اصلاح کرد. از دیگر سو، توسعه یافتن نظریه‌ای کردن ترجمه از قرن نوزدهم به‌طور خاص، به نوبه‌ی خود تفکر انتقادی را تغذیه کرد. از زمان طرح ایده‌ی آموزنده‌ی «تعدد ترجمه‌ی یک متن واحد» توسط هامبولت، و با عبور از «احترام به خارجی درون متن» توصیه‌شده توسط اشلگل، تا در معرض دید قرار دادن «وحدت نقد و ترجمه» توسط ماتیو آرنولد طی این روند، نظریه‌های ترجمه، از نشان دادن اینکه تأمل ترجمه‌ای اعمال‌شده بر شعر ـ‌که جای تشدید معنی است‌ـ آزمونی برای بازتاب زبانی و در نتیجه یک ابزار نقد ادبی بوده است، باز نایستاده‌اند. چنانکه اکتاویو پاز می‌گوید: «زمانی که می‌آموزیم حرف بزنیم، می‌آموزیم ترجمه کنیم، زبان در وهله‌ی اول و به‌خودی‌خود یک ترجمه است، ترجمه‌ای از عالم غیرِکلامی»¹.

ملاقات با هستی به وقت هنر

علیرضا سمیعی

ای پسر شعر را آینه دان، آینه از خود هیچ ندارد.

(عین‌القضات همدانی)

عهد و التزام شعر و هنر

یوسفعلی میرشکاک

در عصر نیست‌‌انگاری، هر پرسشی نیست‌انگارانه است. می‌پرسیم تا اثبات شویم نه برای آنکه به پاسخ درست برسیم، هم از این رو پرسش‌ها غالبا‌ سیماب‌وار، لغزانند و لغزاننده و بی‌قرار و مسموم‌کننده. آیا درنمی‌یابیم که پرسش و پاسخ، در روزگار «اسطوره‌های دوقازی»، بیهوده‌اند و نیست‌انگاری بی‌اعتنا به ما و پرسش‌ها و پاسخ‌هایمان به راه خود می‌رود و تا سر بچرخانیم، ما را و آرمان‌ها (حرمان‌ها)یمان را خرد و خمیر کرده است. در آوار نیست‌انگاری، می‌پرسیم: «چنین است؟» و غالباً متوقعیم که بشنویم: «باید چنین باشد»، زیرا علی‌رغم دمدمه‌ی تحزّب و هیاهوی ایدئولوژی، تنهاییم و از فرجام خود بیمناک. می‌پرسیم: «هست؟» و خوش داریم بشنویم: «نیست» می‌پرسیم: «نیست؟» و امیدواریم بشنویم: «هست؟» حتی «عزیزان بی‌جهت» قدرت و سیاست، که گفتارشان را «باید» آغاز می‌کند و به پایان می‌برد، جرئت ندارند پاسخ سرراست پرسش‌هایشان را بشنوند، هم از این رو با آنان چندان مماشات می‌شود تا «سرنگونی» به آنان پاسخ بدهد.