اسارت و فراغت

دکتر روح‌الله جعفری/ دکتری علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

در این نوشتار برای نشان دادن مفهوم و معنای کار در مشاغل، شیوه‌ی زیست دو فرد مثالی به نام‌های سلمان و آرش را مورد خوانش قرار می‌دهیم. سلمان کشاورز است و در روستا مشغول امور زراعت و باغداری است و آرش کارمند یک سازمان دولتی است. می‌خواهیم با مرکز قرار دادن نوع کار، انگاره‌ها، رفتار و عمل این دو فرد را در زندگی روزمره نشان دهیم. 

سخت می‌گردد جهان بر مردمان سخت‌کوش

رضاکریمی/ کارشناسی‌ارشد علوم قرآن و حدیث

از واژه‌ی کار چند معنی به ذهن متبادر می‌شود:

1. عمل: عمل در ادامه‌ی علم و آگاهی است. یعنی انسان آنچه را در وجود خود دارد محقق کند. شاید هم به تعبیری می‌توان گفت عمل اعم از «اشتغال» است. هر عملی اشتغال نیست، ولی هر اشتغالی نوعی عمل کردن است. برخی از اعمال آدمی مستلزم اشتغال و از بین رفتن فراغت نیست و لذا در صورت بی‌عملی اطلاق بیکاری هم در مورد آن معنا ندارد، مانند اثرگذاری‌های روانی و اعتقادی انسان‌ها بر یکدیگر که نوعی عمل بر دیگران است. یا در مثال دیگر، قرآن کسانی که صبر کردند و نیز متوکلین را هم از عاملین می‌داند: نِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِین الَّذینَ صَبَرُوا وَ عَلى‏ رَبِّهِمْ یتَوَكَّلُونَ (عنکبوت/58و59) در حالی که صبر و توکل در واقعیت خارجی چیزی را اشغال نمی‌کنند. صبر و توکل، عمل هستند چون محقق‌کننده‌ی شاکله‌ی درونی بوده و بر «غیر» مؤثر واقع می‌شوند.

اخلاق شغل، حرفه، رسالت!

مسعود صادقی/ دانشجوی دکتری فلسفه‌ی اخلاق

برخی از روان‌شناسان می‌کوشند تا از حیث رابطه‌ی روانی میان انسان و کار، «شغل»، «حرفه» و «رسالت» را از هم تفکیک کنند. این نوشتار کوتاه صرفنظر از نظرات این روان‌شناسان می‌کوشد تا ماجرا را از این منظر پی بگیرد که از حیث رابطه‌ی مشغولیت‌های کاری با ابعاد گوناگون زیست اخلاقی، مهم‌ترین چالش‌ها و فرصت‌های هریک از نحوه‌ها و نگرش‌های کاری کدام است.

کارهای معلق

دکتر اباصالح تقی‌‌زاده طبری/ دکتری علوم سیاسی از دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

کار، پروژه‌‌ی ما در جهان است و تنها ما هستیم که کار می‌‌کنیم. طبیعت، کار نمی‌‌کند. اگر یک شیر روزی ده حیوان مختلف را اسیر چنگال‌‌های خود کند و بدرد، ما نمی‌‌گوییم کاری کرده است، اما اگر یک انسان چند شاخه‌‌ی مزاحم درخت را از جلوی پنجره‌‌های اتاقش بچیند می‌‌گوییم کاری انجام داده است. اساساً این انسان است که کار می‌‌کند. پرسش مهم در اینجا به معنای کار و نسبتش با وجود انسان بر می‌‌گردد.

پول و باز هم پول

گئورگ زیمل/ ترجمه: سید محمدجواد سیدی

  زوال اهمیت پول به‌مثابه‌ی جوهر

ثبات کامل ارزش پول تنها در صورتی حاصل می‌شود که پول فی‌نفسه هیچ باشد، و تنها بیان نابی از نسبت ارزشی میان کالاهای انضمامی باشد. در این صورت پول به موضعی خنثی خواهد رسید که به هیچ‌روی از نوسانات کالاها متأثر نمی‌شود، همانطور که خط‌کش هیچ تأثیری از طول‌های متفاوتی که اندازه می‌گیرد نمی‌پذیرد.

انگیزه‌ی تملک و غیبت معنویت

دکتر لیلا محرری/ دکتری تاریخ اندیشه از دانشگاه سوربُن نوول

با عنایت به اینکه نمی‌توان تاریخ را به نسل آینده منتقل نکرد، چراکه هرگونه توصیه‌ی اجتماعی اگر تاریخ افرادی را که ظاهراً در آن جامعه زندگی کرده‌اند در نظر نگیرد، محکوم به ناکامی است؛ فرانسه‌ی نوینِ بعد از جنگ جهانی، نمی‌توانست جامعه‌ی کارگری را دوباره بر مبنای الگوی سوسیالیست یا کاپیتالیست سازماندهی کند. راهکارهای متعددی از سوی نظریه‌پردازان ارائه شدند.

از تولید به مصرف

دکتر آرمان زارعی/ دکتری جامعه‌شناسی سیاسی از دانشگاه تهران

آیا انسان‌ها وقتی کار می‌کنند، زندگی هم می‌کنند؛ یا بعد از فراغت از کار زندگی‌شان شروع می‌شود؟ آیا می‌توان گفت در زمانه‌ی فعلی، کار و زندگی از یکدیگر جدا شده‌اند؟ اگر پاسخ مثبت است، این مسئله چرا و چگونه اتفاق افتاده است؟ و آیا معنا و وضع خاصی از «کار» و «زندگی» تدارک‌کننده‌ی این جدایی بوده است؟ آیا «سبک زندگی» با شکل خاصی از «کار» مناسبت دارد؟ به نظر می‌‌رسد پاسخ به این پرسش‌‌ها مثبت است. بر این اساس می‌‌توان گفت در شرایط کنونی کار از زندگی جدا شده و ریشه‌‌ی این جدایی را باید در جدایی کار از تولید و پیوند آن با مصرف جست‌وجو کرد. این امر با ظهور و گسترش مفهوم «سبک زندگی» ملازمت دارد که با گسترش مصرف‌گرایی، جایگزین مفهوم «طبقه» برای تحلیل قشربندی‌های اجتماعی شد. برای روشن شدن این استدلال، باید بحث را از خودِ کار و نقش آن در زندگی و هویت انسان آغاز کرد. 

داریم چه‌کار می‌کنیم وقتی که کار می‌کنیم؟

علیرضا سمیعی

  1)

انسان به هنگام کار کردن مثل هر موقعیت دیگری به نحوی «وجود» دارد. بودن انسان در هر حال نحوی از بودن و وجود داشتن است. وقتی رنج می‌کشیم، لذت می‌بریم و حتی زمانی که غذا می‌خوریم (به قول لویناس) در واقع تجربه‌ای وجودی را از سر می‌گذرانیم که در آن در موقعیتی از موقعیت‌های وجودی حضور می‌یابیم. وارد شدن و خروج از ساعات کار مثل وارد شدن یک عروسک در جعبه و سپس بیرون آمدنش نیست که نه در کم‌و‌کیف عروسک اثر می‌گذارد و نه به جعبه ربطی دارد.

کار و سرانجام کار در سنجه‌ی خرد برتر

یوسفعلی میرشکاک

 بسم‌الله و بالله و علی مله ابینا ابراهیم و صلی الله علی عمران و آل عمران فی الاولین و الآخرین سیّما امام الغیب و خلیفه الرّحمن و سلام علی جنوده فی المشارق و المغارب و الحمدلله الذی لیس کمثله شیء و له المثل الاعلی و کلمته هی العلیا.

خدایا چنان کن سرانجام کار/ تو خشنود باشی و ما رستگار

*