ایده‌ی مرز و پرسش مشروعیت

دکتر سید موسی دیباج/ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

  تقدم مشروعیت طبیعی حدود و مرزها

دولت موجودی است که شئون خاص خود را دارد که از هویت صرفاً اجتماعی، و پیش از آن، از هویت فردی متعالی است؛ در نتیجه می‏توان در مجادله‌ی اشمیت  و کلزن در بحث دولت، به ورای ضمیر اول شخص مفرد یا جمع هویت سیاسی دست یافت. آنچه که به‌راستی خود را اداره می‏کند دولت است و متضمن موضوع و مورد، هم هویت فردی و هم هویت اجتماعی است، و ماهیت این هویت نه ماهیت مای جمعی نه ماهیت من فردی است بلکه همان روح عظیم خودی است که به مرز، سرحد و سرزمین به‌معنی کلی و متافیزیکی تمام می‏شود.

جنگ اتوماتیک

پل ویریلیو/ مترجم: سید محمدجواد سیدی

  «سرعت ذات جنگ است»[i]

تقلیل دادن فواصل بدل شده است به واقعیتی استراتژیک با پیامدهای اقتصادی و سیاسیِ محاسبه‌ناپذیر، چراکه متناظر است با نفی مکان.

منطق تمایز

دکتر محمدعلی مرادی/ دکتری فلسفه از دانشگاه برلین

پیامدهای تغییر در مناسبت بین‌المللی امری را ایجاد کرد که به آن جهانی شدن می‌گویند. جهانی شدن در واقع امری بود که در آغاز روشنگری رقم خورده بود، چراکه تمدن مسیحی، ظرفیت‌های خود را فعال کرد تا توانست تمدنی را تأسیس کند که سایر تمدن‌ها را به‌چالش کشد. این ظرفیت‌ها که با شکل‌گیری سوژه و سپس فلسفه‌ی روح  هگل صورتی مفهومی به خود گرفت، در تمامی عرصه‌های زندگی رخ نمود و کوشید تمامی حیات بشر را در خود هضم کند.

سیاست خارجی ایران، بدون ایران

سید جواد طاهایی / پژوهشگر مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام

  مقدمه

اصطلاح «سیاست خارجی ایران» اصطلاحی قابل درک نیست مگرآنکه مفهوم «ایران» در آن به‌درستی تصور یا استعمال شود. تقریباً همه‌ی تحلیل‌گران داخلی سیاست خارجی در ایران، در نگاه خود به سیاست جهانی و تحولات بین‌المللی و حتی در نگاه به سیاست خارجی کشور خود، ماهیتاً فاقد یک دیدگاه ایرانی هستند و رسیدن به دیدگاه ایرانی فقط با اولویت دادن به مصالح دولت ایرانی یا نهاد تاریخی دولت در ایران، در وضعیت ایده‌آل‌تایپ یا مثالی آن، ممکن می‌شود.[i] هدف آن است که بیان شود چگونه با تعهد به‌چیزی غیر از دولت (مثل سرزمین و کشور از یک سو یا بشریت و جهان از سوی دیگر)، او به ورطه‌ی گرایش‌های ذهنیت‌گرایانه و غیرواقعیت‌مندانه درمی‌غلتد. مدعای دیگر ما این است که کامل‌ترین تبلور برای نهاد (یا ایده‌ی) کهنِ دولت ایرانی نیز، دولت برآمده از انقلاب 1357 است.

امر سیاسی و فلسفه

ایرج آذرفزا/ دانشجوی دکتری فلسفه‌ی محض دانشگاه تهران

آدمی را از وسوسه و فریب دو افسون، گریز نیست: افسون خبرگی، که زاییده‌ی ریاضیات و امور وابسته به آن است؛ و افسون بهت فروتنی‌آور، که زاییده‌ی ژر‌ف‌اندیشی در روح انسانی و تجربه‌هایش می‌باشد. ویژگی اساسی فلسفه آن است که با امتناعی باوقار اما استوار به هیچ‌یک از این دو افسون تن در نمی‌دهد؛ و این والاترین نوع آمیزش میان دلیری و خویشتنداری است. آنگاه که به تفاوت میان دستاورد فلسفه ازیک سو، و هدفش از سوی دیگر، چشم می‌دوزیم، ناگزیریم بگوییم فلسفه با همه‌ی نژادگی و شرافتش، سیسوفوسی (=بیهوده، عبث) و زشت به چشم می‌آید. باری، آنچه فلسفه را همراهی می‌کند، تدوام می‌بخشد و بَر می‌کشد، بی‌تردید، اروس(=عشق) است. فلسفه، مشمول لطف طبیعت است.

لئو اشتراوس، فلسفه‌ی سیاسی چیست؟ (1959)، ص 40

بیایید با هم خطر کنیم

دکتر عارف دانیالی / دکترای فلسفه از دانشگاه شهید بهشتی

مقدمه: آیا مقاومت و مبارزه ممکن است؟

فوکو بر این اعتقاد است که که هیچ رابطه‌ای بیرون از روابط قدرت وجود ندارد. اما اگر «قدرت همه‌جا هست»، آنگاه مقاومت و مبارزه ممکن است؟ در پاسخ به این پرسش است که برخی فوکو را به انفعال و تسلیم و وادادگی متهم می‌کنند. از دید نگارنده، چنین نگرشی برخاسته از فهم نادرست از مفهوم «قدرت» نزد فوکو است. برای فوکو «هرجا قدرت هست، مقاومت هم هست». قدرت نزد فوکو، «مناسبات میان نیروها» است؛ هرجا روابط میان نیروها به‌شکل دوسویه و برگشت‌پذیر وجود دارد، قدرت هم وجود دارد. همین دوسویگی سبب می‌شود که در روابط قدرت همواره امکان باژگونی نیروها وجود داشته باشد. مبارزه و مقاومت در همین باژگونی نیروها اتفاق می‌افتد

دماگـــوژ

دکتر یاشار جیرانی / دکترای اندیشه‌ی سیاسی از دانشگاه تربیت مدرس

دو معنای ترس از دشمن

آن انسانی که سلاحی مرگبار در دست گرفته و در میدان نبرد چشم در چشم شما دوخته است، یا آن کسی که «از پشت خنجر می‌زند»، و یا آن انسانی که بیرون از مرزها در جایی امن نشسته است و برای نابودیِ سعادت شما «توطئه» می‌کند؛ این‌ها همان دشمن هستند و این دشمن، یعنی دشمن در معنای واقعی و جزئی‌اش، همواره هراس‌انگیز است. اینجاست که قدیمی‌ترین دوگانه‌ی اخلاقی‌ـ‌سیاسی پا به عرصه‌ی وجود گذاشته است: شجاعت و ترس.

دوستانه دشمنی کن

حمید ملک‌زاده / دانشجوی دکتری اندیشه‌ی سیاسی دانشگاه تهران

آیا اساس سیاست، سیاست خارجی است؟ آیا سیاست با طرد بیگانه و خارجی و دشمنی با او آغاز می‌شود؟ آیا داخلی بودنِ داخلی قرارداری است؟ آیا میان حاکم و داخلی پیوند طبیعی یا ذاتی وجود دارد؟ آیا داخلی همان «شهروند» است؟ آیا ممکن است داخلی خارجی شود؟ آیا ممکن است پیوند طبیعی یا ذاتی میان حاکم و داخلی منقضی شود؟