نظریه اجتماعی

علوم طبیعی برای دست‌یابی به تکنولوژی و علوم‌اجتماعی برای مهندسی اجتماعی به وجود آمده‌اند. در عالم اسلامی نیز علم و دانش وجود داشته اما آنچه در اصطلاح متداول، علوم جدید خوانده می‌شود، از سنخ دیگری است و به عالم جدید تعلق دارد. اقتضای این‌ علم در عصر کنونی، نحوی سروسامان دادن امور است که شاید در تاریخ حیات بشری بی‌همتا باشد. در طول تاریخ، زندگی فردی و اجتماعی انسان هم‌افق با اندیشه‌ی وی به صورت‌های متفاوت متجلی شده و بشر علاوه بر تفکرات انتزاعی خویش، مدام در حال اندیشیدن به «چگونگی زندگی کردن» و فهم این چگونگی بوده است. این امر در مقطعی از تاریخ جلوه‌ای دیگر به خود گرفته و دستخوش تحولی عمیق نسبت به گذشته‌ شده است.

ما نیازمند مطالعه و غور درباره‌ی این علوم هستیم تا جایگاه و اهمیت آن‌ها را درک کنیم و بفهمیم علوم‌ جدید را برای چه می‌خواهیم و چه مشارکتی می‌توانیم در آن‌ها داشته باشیم. فهم این امور، نیازمند آن است که ما علوم جدید را بشناسیم و بدانیم چرا و چگونه پدید آمده و چه سیری داشته و اکنون در کدام مرحله است و چه نارسایی‌ها و توانایی‌هایی دارد. مقطع تاریخی این تغییر در علوم، در کجای تاریخ واقع است؟ هم‌زمانی این تغییر با دیگر تغییرات فرهنگی، سیاسی و اقتصادی به چه شکل است؟ مقوّمات و تضمّنات این تغییر کدامند؟ جایگاه این علوم در معرفت بشری کجا است؟ غایت و نهایت آن چیست؟ جایگاه و نقش آن در حل مسائل انسان و جامعه چیست؟

 تأمـل    علوم انسانی را برای چه می‌خواهيم؟  دکتر رضا داوری‌اردکانی

غــرب     از روشنگری تا علوم اجتماعی  پیتر همیلتون

آن سوی خط قرمز سلمان عمرانی

اقتصاد هترودکس حامد سعیدی‌صابر

شکافی به عمق حيات فاطمه فیاض

ایران      تامل در تعلم ما دکتر حسین کچویان

کندی در تولید، کسادی در کاربرد دکتر حسن دانایی‌فرد

 تولد ناقص حجت‌الاسلام دکتر حمید پارسانیا

اسلام    تا طريقی بر بگيريم محمدباقر زکی

آینده   شک سه گانه دکتر ابراهیم فیاض

تأمـل    وجه مواجهه ما محمد خندان

غرب    انقلاب در نظریه‌های انقلاب احمد مهرشاد

هجــرت از هجر علی ربانی

ایران    گذر جامعه‌شناسی از گذار انقلابی ما
منوچهر آشتیانی

انقلاب در نمایی نو حجت‌الاسلام محمدرضا کتابی

تفصیل یک اجمال موسی نجفی

اسلام    معمای انقلاب اسلامی در جهان معاصر
حامد سروری

آینده   عالمی باید ساخت اکبر جباری

تأمـل   
استحاله‌‌ی معرفت‌شناسی و تقدم گفت‌وگوی فرهنگی
سیدمهدی ناظمی‌قره باغ

غرب    چیستی فلسفه‌ی علم
دکتر سید محمد تقی موحد ابطحی

فلسفه‌ی علوم اجتماعی از تحلیلی تا قاره‌ای
سیدمهدی محمدی

فراتر از متن حسین شیرزاده

... غبار ره بنشان تا نظر توانی کرد اکبر جباری

مفارقت در بستر مشابهت دکتر منوچهر آشتیانی

محلِّ اِعراب محمد خندان

ایران    اشاراتی به وضع علوم انسانی در ایران
دکتر رضا داوری‌اردکانی

تأمـل    گفتاری در باب سنت، تجدد و توسعه
دکتر سیدعقیل حسینی

 همواره به انقلاب فکر می‌کنم دکتر رضا داوری‌اردکانی

غرب    شکست یا بازگشت پارادایم ها فرانس جی شورمن

 ریشه در اقلیم دیگر احمد عابدی

ایران    سیاحت در ساحت توسعه ایرانی سینا کلهر

توسعه در روایت آوینی سیداحسان خاندوزی

اسلام     توسعه و تعالی حجت‌الاسلام میرباقری

آینده   ناکجاآبادِ یوتوپیا سیدحسین نصر

تأمـل    عالَم علوم سیدمهدی ناظمی‌قره‌باغ

تقسیم علم؛ تقسیم معلوم عطاءالله بیگدلی

چـگونه طبقه‌بندی شکل می‌گیرد؟
دکتر غلامرضا فدایی‌عراقی

از تجویز پوزیتیویسم تا توصیف هرمنوتیک
دکتر عباس منوچهری

ایران    از تقسیم علوم تا تدبیر امور
سیدمحمدتقی موحدابطحی

اسلام    طبقه‌بندی در تاریخ مریم کیانی‌فرید

 علم اجتماعی در تقسیم‌بندی علوم حکمای مسلمان
سیدعقیل حسینی

تفکیک مداوم عادل پیغامی

تأمـل    از فقه اکبر تا فقه سیاسی عطاء‌الله بیگدلی

ایران    امپریالیسم الهیات سیاسی دکتر عباسعلی رهبر

اسلام    مردم؛ مقبولیت‌ساز یا مشروعیت‌بخش
حجت‌الاسلام محسن غرویان و دکتر مصطفی کواکبیان

فقه نظام‌ ساز حجت‌الاسلام محمدجواد ارسطا

آیا می ‏توان گونه ‏ای دیگر به رابطه انسان با مولی نگریست؟
محمدمهدی انبیائی

فقه‌النظام حجت‌الاسلام ابراهیم موسی‌زاده

چالش‌های اجتهاد در فقه سیاسی دکتر حسین‌علی سعدی

غایت و ماهیت فقه‌ سیاسی دکتر نجف لک‌زایی

فقه حکومتی؛ چرایی، چیستی و چگونگی اسماعیل پرور

تشیع و ادوار اندیشه‌ی سیاسی مهدی بشارت

تطور تفقه تشیع دکتر مظفر نامدار

تأمـل    نزاع تفسیری و انتقادی سید مهدی ناظمی قره باغ

روش يا ضد روش، مسئله اين نيست! دکتر غلامحسین مقدم حیدری

غرب    روش در گذر زمان احمد محمدپور

روش؛ تکثر یا تنوع! دکتر سعید زاهد

جدال بر سر معیار متیو موترلینی

ایران    تنزیه، طریق تفکر بهروز فرنو

روش و مســـائل آن علیرضا سمیعی

اسلام    سلوک یا متد! راه کدام است؟ دکتر نصرالله حکمت

روش، منطق، قرآن گفت و گو با دکتر غلامرضا ذکیانی

تأمـل    درباره‌ی آفاقیت دکتر سعید زیباکلام

غرب      آنچه علم را نایاب می‌نماید! جرالد داپلت / الهه سروش

 تأویل عینیت سیدمهدی بیابانکی

 آینه ننمود راست... گفت‌وگوی علیرضا سمیعی با دکتر حسین کچویان

 معنای عینیت در عینیت معنا هما یزدانی

 اجتماعی که محال نیست! دکتر مهدی معین‌زاده

 آیا جناب دانشمند راست‌گوست؟ رضا علیزاده‌ممقانی
 

کلیات: نظریه اجتماعی و تفکر     تفکر؛ نظریه‌پرداز یا نظر‌باز!؟ سیدمهدی ناظمی قره‌باغ

 خیلی نزدیک؛ خیلی دور دکتر رضا سلیمان‌حشمت

مقولات: عقلانیت، منطق، خرد     عقلانیت؛ قوام قامت نظریه دکتر عبدالحسین کلانتری

 عقل و عقلانیت در شدن تاریخ دکتر منوچهر آشتیانی

 سر تسلیم عقل سیدمحمدتقی موحدابطحی

مصادیق: مطالعات فرهنگی     تیره و تبار مطالعات فرهنگی دکتر نعمت‌الله فاضلی

 آمدنش بهر چیست!؟ دکتر عباس کاظمی

 مطالعات فرهنگی مطالعه‌ی چیست؟ محمد الیاس قنبری

 جولان؛ در غیاب حقیقت اسماعیل نوده‌فراهانی

کلیات: نظریه اجتماعی و هنروادب     هنر و بیماری روانی علی عبدحق

 خانه ای برای هولدرلین علی نجات‌غلامی

 بازی سوژه کانت با اثر هنری دکتر امیر مازیار

 حکایت جهان واقع رضا علیزاده‌ممقانی

مقولات: مبانی و مبادی     تقاطع غیر هم‌سطح با واقعبت تجربی دکتر محمدتقی ایمان

 حکم‌رانی در ملک علم جدید دکتر مهدی بنایی

 نظریه باید معقول باشد، نه صادق رضا علیزاده‌ممقانی

مصادیق: مطالعات میان‌رشته‌ای     تقاضا از بیرون تمنا از درون ژولی تامپسون کلین؛  مترجم: رحمان شریف‌زاده

 قیاس‌ناپذیری غایت رشته‌های علمی محمد ملاعباسی

 ما چرا چون مدعی پنهان کنیم  سجاد بیات

 فرصت مطالعات در کشاکش موضوع و زمینه گفت‌و‌گو با دکتر سید مجتبی امامی

 موضوعات غیر مستقل متعلق معارف مستقل گفت‌و‌گو با دکتر سید مهدی اعتمادی‌فر

 طول و عرض علوم انسانی گفتاری از دکتر علی‌اصغر خندان

کلیات: نظریه اجتماعی و تاریخ     همسفر با نظریه در مسیر تاریخ محمدرضا قائمی‌نیک

 آن جهان رفت اسماعیل نوده فراهانی

مقولات: هدف علم     جدال با آشوبگاه متکثر و متنوع واقعیت محمدجواد اسماعیلی

 شک رادیکال در دور فرارونده‌ی دکارتی علی‌نجات غلامی

 پرده بر می‌دارم از کار شما گفت وگوی مکتوب با دکتر احمد محمدپور

 پیش‌بینی در لوای قانون کلی علی چاپرک

 وام هستی به گردن علم علیرضا شفاه

 فرایند تکامل اراده‌ی جهت یافته حجت‌الاسلام محمدرضا خاکی قراملکی

مصادیق: علوم پزشکی     هنوز بیمار هست رونالد مانسون؛ مترجم: رضا مرزانی

 گذار از بیماری به نشانگان دکتر مهدی معین‌زاده

 همه دردند و من درمان دکتر علیرضا منجمی

 درد من از طبیب منست اباصالح تقی‌زاده

 نوبت به پزشکی هم رسید دکتر عبدالرضا بابامحمودی

 ضرورت پزشکی در شهرهای بزرگ دکتر رضا داوری اردکانی

کلیات: نظریه اجتماعی و سبک‌زندگی      تذکار بر ساحت تئوریا علیه پراکسیس  علی‌نجات غلامی

زندگی نمایشی و زوال آگاهی  دکتر محمدعلی مرادی

عزل سوژه از زیست‌جهان  علی‌رضا مرادی

مقولات: پارادایم، عالَم، اپیستمه،  سنت، بازی‌های زبانی     سودای تأسیس  دکتر مهدی معین‌زاده

ترفیع جهان از انسان  دکتر رضا نجف‌زاده

از پدیدارشناسی ادراک تا برساخت‌گرایی شناخت  رضا علیزاده ممقانی

پارادایم چونان یک بازی علیرضا شفا

مصادیق: علوم مهندسی      ظهور علوم مهندسی  دیوید اف چنل هنس ریدر

بنیان گذاری نگاه هندسی به عالم  گفتاری از دکتر کریم مجتهدی

ارکستر ایستایی  گفتاری از دکتر مهدی حجت

دور باطل نگرش مهندسی  گفت‌وگو با دکتر ناصر فکوهی

کلیات: دموکراسی     سبک زندگی غیر دموکراتیک دموکراتیک سید ابراهیم رئوف‌موسوی

غلبه‌ی دموکراسی بر بروکراسی سید مجتبی احمدنیا

در جست‌و‌جوی خیر مشترک یان شاپیرو

غایت دموکراسی غایت گریز سجاد رستمی‌پور

ما و جهان پیش‌رو دکتر منوچهر آشتیانی

مقولات: اجماع، اقناع، توجیه‌پذیری      سکوت در باب آنچه نمی‌توان از آن سخن گفت علیرضا شفاه

پیشرفت علم در بستر گفت‌و‌گوی همگانی دکتر رضا علیزاده‌ممقانی

مفاهمه‌ی بین‌الاذهانی در افق علائق انسانی علیرضا مرادی

حجیت علم در گرو تفاهم اجتماعی حجت‌الاسلام محمدرضا خاکی‌قراملکی

مصادیق: مردم‌سالاری اسلامی     زمینه و زمانه‌ی مردم سالاری دینی ایران حجت‌الاسلام محمدعبدالصالح شاهنوش‌فروشانی

شرط و شروط یک تنفیذ گفتاری از حجت‌الاسلام سید محمدمهدی میرباقری

حدوث سیاست از حرکت جوهری مردم دکتر شریف لک‌زایی

دموکراسی تکاملی دکتر سید ابراهیم سرپرست‌سادات

تبعیت از رهبر با مشارکت در رهبری گفتاری از حجت‌الاسلام دکتر احمد رهدار

مردم‌سالاری اسلامی به جای جمهوری اسلامی گفت‌و‌گو با حجت‌الاسلام دکتر منصور میراحمدی

راه رسیدن به جامعه‌ی دینی گفت‌و‌گو با حجت الاسلام دکتر نجف لک‌زایی

تحول تاریخی نظریه‌ی جمهوری اسلامی گفتاری از دکتر ابراهیم فیاض

کليات: علم برنامه‌ریزی    توسعه چگونه به علم بسته است کلاود آلوارز

خودآگاهی به وضع تاریخی نظریات توسعه مهدی مظفری‌نیا

مقولات: علم، تکنولوژی، تکنوساینس    رؤیای پوزیتیویستی کنت، وظیفه‌ی پساـ ‌پوزیتیویستی ما رابرت سی. شارف

تکنوساینس، یک ترکیب و چند آسیب دکتر رضا علیزاده‌ممقانی

مصاديق: برنامه‌ریزی توسعه    مقهور نشدن در برابر مفهوم توسعه دکتر محمدامین قانعی‌راد

عزم صنعت‌گستران در برابر تردید روشنفکران دکتر علی‌اصغر سعیدی

کليات: تفکیک علم و ارزش     خروج از مسئله  گفتاری از دکتر مهدی معین‌زاده

 رابطه«ها»ی علم و ارزش  دکتر جلال پیکانی

 سرگذشت جدایی  رحمان شریف‌زاده

 زاده‌ی متافیزیک  دکتر مهدی معین‌زاده

 از تئولوژی تا علم دینی  گفت‌وگوی مکتوب با دکتر محمدعلی مرادی

 علم در ثنویت خدا-جهان  سید حسین شهرستانی

 علم-دین، یگانه یا دوگانه  دکتر عطاءالله بیگدلی

مصاديق: اخلاق علم و فناوری    اخلاق سکولار علم  علی‌رضا بلیغ

 سیاست‌گذاری و سیاست‌پذیری علم  احمد پارسازاده

 علوم اسلامی در مقابل علوم ایدئولوژیک  دکتر سید محمدحسین هاشمیان

مفهوم‌سازی از پایین عباس جنگ

ما و مطالعات پسااستعماری دکتر حمید نساج

پسااستعماری یا ضداستعماری؟ اسماعیل نوده فراهانی

تسکین احساسات دکتر محمدعلی مرادی

استعمارگراییِ پسااستعمارگرایی محمدجواد اسماعیلی

استعمار زندگی رسول جوهری

حکایت شیفتگی و دشمنی گفتاری از دکتر مهدی معین‌زاده